Gõ Tiếng Việt: Nỗi khổ của lập trình viên sử dụng MacOS

MacOS là một trong những hệ điều hành phổ biến trên thế giới mang lại cho người dùng những trải nghiệm thuộc hàng “đỉnh cao” cùng với độ ổn định cũng như khả năng bảo mật cực kỳ tốt, điều mà ít một hệ điều hành nào có thể làm được, ngay cả với ông lớn Windows. Bản thân mình cũng là một fan của hệ điều hành này, khi mình đã gắn bó với nó trong suốt nhiều năm bằng tất cả các thiết bị có thể chạy được MacOS: Macbook, iMac và Hackintosh. Tuy nhiên, có một vấn đề tưởng chừng như đơn giản nhưng mang lại cho mình cảm giác vô cùng khó chịu trên MacOS, đó là khả năng “Gõ Tiếng Việt” của nó. Và bài viết này sẽ phân tích trải nghiệm khó chịu ấy dưới góc nhìn cá nhân của mình, một lập trình viên đã dùng MacOS trong hơn 5 năm.

Nào, chúng ta cùng bắt đầu thôi!

Các phương thức để người dùng có thể gõ được Tiếng Việt trên MacOS

Trước khi đi vào phân tích chi tiết, ta cùng điểm lại các phương thức mà người dùng có thể gõ được Tiếng Việt trên MacOS.

1. Dùng bộ gõ mặc định có sẵn trong hệ điều hành

Đây là cách đơn giản nhất để thực hiện: Người dùng có thể sử dụng bộ gõ có sẵn trong MacOS bằng cách vào mục System Preferences → Keyboard → Input → Thêm Input (bộ gõ) mới → chuyển bộ gõ bằng phím tắt hoặc nhấn vào biểu tượng ngôn ngữ trên thanh Menu bar.

2. Dùng một phần mềm của bên thứ 3

Ngoài cách dùng bộ gõ mặc định, người dùng có thể sử dụng những phần mềm của bên thứ 3 như: GoTiengViet (Dev: TranKyNam), EVKey, OpenKey… (kiểu tương tự như Unikey trên Windows ấy).

Nếu đã có nhiều phương thức như vậy thì việc gì mình phải kêu ca, than vãn?

Đúng là có nhiều phương thức mà người dùng có thể sử dụng, tuy nhiên, mỗi phương thức đều tồn tại ưu và nhược điểm riêng, sau một quá trình sử dụng và có sự so sánh thì mới nhận thấy. Và dĩ nhiên, mình sẽ phân tích chúng dưới đây.

Ưu và nhược điểm khi dùng bộ gõ mặc định của MacOS

Ưu điểm:

• Cài đặt nhanh chóng và tiện lợi

Khuyết điểm:

• Khả năng tích hợp cực kỳ kém với các phần mềm ứng dụng khác, trong đó có các phần mềm soạn thảo code, thứ mà được ví như xương sống của các lập trình viên như VSCode, SublimeText, Atom…
• Lỗi gạch chân (Do không tắt được hoàn toàn tính năng Check grammar và Check Spelling khi sử dụng bộ gõ Tiếng Việt)
• Đôi khi phát sinh những ký tự dư thừa đặc biệt
• Khi bạn đang gõ một từ (word) có dấu giữa chừng, nếu bạn di chuyển trỏ chuột sang một vị trí khác, bạn sẽ không thể gõ tiếp từ (word) đó mà phải xoá đi để gõ lại.

Trong thời gian đầu sử dụng MacOS, mình chọn Atom làm phần mềm soạn code chính và nhận thấy rằng nó sở hữu tất cả những khuyết điểm trên mỗi khi mình gõ bất kỳ một từ Tiếng Việt nào. Sau đó mình thử chuyển sang dùng Sublime Text và VScode, hầu hết các khuyết điểm ấy vẫn tồn tại. Chưa kể là các Addon của VSCode như Auto close Tag (tự động chèn thẻ đóng khi gõ thẻ mở trong HTML) sẽ không hoạt động nếu bạn đang ở chế độ gõ Tiếng Việt.

Và thế là mình tìm đến phương thức thứ 2: dùng phần mềm của bên thứ 3. Tưởng rằng mọi vấn đề trước đó đã được giải quyết, nhưng không…

Ưu và nhược điểm khi dùng một phần mềm của bên thứ 3 để gõ Tiếng Việt

Ưu điểm:

• Cung cấp nhiều tuỳ chỉnh nâng cao về bỏ dấu khi gõ Tiếng Việt
• Khắc phục hầu hết các nhược điểm của bộ gõ mặc định (lỗi gạch chân, phát sinh ký tự dư thừa đặc biệt…), mang lại trải nghiệm gõ Tiếng Việt y hệt trên Windows
• Tương thích rất tốt với các phần mềm ứng dụng, đặc biệt là các phần mềm soạn thảo code.

Nhược điểm:

• Ổn định kém: Lúc được, lúc không

Các phần mềm hỗ trợ gõ Tiếng Việt của bên thứ 3 lại có một điểm yếu chí mạng, chính là ở độ ổn định. Có những lúc bạn có thể dùng được, có những lúc lại không dùng được, và mình cũng không thể hiểu được nguyên nhân. Ban đầu, mình cứ tưởng rằng chắc là do bản thân nhà phát triển phần mềm đó “viết chưa tới”, nên mình đã thử dùng hết các phần mềm gõ Tiếng Việt cho MacOS, nhưng kết quả vẫn như nhau.

Sau đó mình tìm hiểu trên các forum và biết được thông tin rằng có thể do sự xung đột giữa phần mềm hỗ trợ và bộ gõ mặc định của hệ điều hành. Mình thử tắt bộ gõ mặc định đi, xoá luôn Input Tiếng Việt trong cài đặt (System Preferences), restart lại máy nhiều lần, nhưng kết quả vẫn vậy.

Phần mềm hỗ trợ gõ Tiếng Việt của bên thứ 3 có thể dừng hoạt động bất cứ lúc nào (sau lần khởi động tiếp theo, sau khi bạn mở một phần mềm ứng dụng mới, sau khi bạn tắt một phần mềm ứng dụng nào đó…).

Giải pháp hiện tại của mình cho những dự án lập trình (Project) cần gõ Tiếng Việt:

• Dùng một máy Windows song song

Chỉ biết hy vọng và chờ đợi

Trước giờ, các sản phẩm trong hệ sinh thái Apple, từ phần cứng đến phần mềm đều mang một tiêu chuẩn cao về trải nghiệm người dùng, và dĩ nhiên, cái giá mà người dùng phải bỏ ra để sở hữu nó là không hề rẻ. Tuy nhiên, một sản phẩm mang nhãn cao cấp lại tồn tại một khuyết điểm hết sức cơ bản này khiến mình và rất nhiều người dùng cảm thấy khó chịu.